Niết Bàn theo giáo lý Phật giáo
Trong Phật giáo, Niết bàn (Nirvana) là trạng thái tâm hoàn toàn thanh tịnh, nơi mọi tham ái, sân hận và si mê都被 dập tắt. Theo Kinh điển Pali, Niết bàn được mô tả là "bất sinh, bất diệt, không đến, không đi, không dơ, không sạch". Đây không phải là một nơi chốn cụ thể, mà là một trạng thái vượt ngoài khái niệm nhị nguyên của thế giới hiện tượng.
Phật giáo phân biệt hai loại Niết bàn:
- Hữu dư Niết bàn: Trạng thái giác ngộ đạt được khi còn sống, nhưng cơ thể vật lý vẫn tồn tại. Đức Phật là ví dụ điển hình, khi Ngài đạt giác ngộ dưới cội bồ đề nhưng vẫn sống và hoằng pháp.
- Vô dư Niết bàn: Trạng thái sau khi qua đời, khi hành giả hoàn toàn thoát khỏi luân hồi, không còn tái sinh.
Câu nói "Bồ đề là tâm, Niết bàn là quả" nhấn mạnh rằng Niết bàn không nằm ở đâu xa, mà là kết quả của việc thanh tịnh hóa tâm. Tâm giác ngộ (Bồ đề) dẫn đến Niết bàn, và tâm này luôn hiện hữu trong mỗi con người, chỉ bị che phủ bởi vô minh.
Niết Bàn và khoa học năng lượng trong Thông Thiên Học
Thông Thiên Học, một hệ thống triết lý huyền bí do Helena Blavatsky sáng lập, cung cấp một góc nhìn độc đáo về vũ trụ và con người thông qua khái niệm năng lượng. Theo Thông Thiên Học, mọi thứ trong vũ trụ – từ vật chất đến ý thức – đều là biểu hiện của một nguồn năng lượng vũ trụ duy nhất, thường được gọi là "Ánh sáng Astral" hay "Năng lượng Thiêng liêng". Con người được xem là một thực thể đa tầng, bao gồm thể xác, thể cảm xúc, thể trí, và các tầng ý thức cao hơn, tất cả đều là các dạng rung động năng lượng với tần số khác nhau.
Niết bàn khi còn sống
Trong Thông Thiên Học, Niết bàn có thể được hiểu là trạng thái mà ý thức cá nhân hòa hợp hoàn toàn với nguồn năng lượng vũ trụ. Khi một người đạt giác ngộ, tâm thức của họ rung động ở tần số cao, vượt qua những tầng ý thức thấp như tham ái hay sợ hãi. Điều này tương đồng với khái niệm Hữu dư Niết bàn trong Phật giáo: tâm thanh tịnh, không còn bị ràng buộc bởi dục vọng, dù cơ thể vẫn tồn tại.
Khoa học hiện đại cũng hỗ trợ ý tưởng này. Nghiên cứu về thiền định cho thấy khi thiền sâu, não bộ sản sinh sóng theta và delta, liên quan đến trạng thái ý thức cao và an lạc. Những người thiền lâu năm thường báo cáo cảm giác "vô ngã", nơi ranh giới giữa bản thân và thế giới mờ nhạt – một mô tả gần gũi với trải nghiệm Niết bàn. Từ góc độ năng lượng, đây là lúc tâm thức con người "đồng bộ" với trường năng lượng vũ trụ, đạt trạng thái hòa hợp.
Vậy, Niết bàn khi còn sống không phải là một nơi, mà là trạng thái tâm thức. Nó hiện hữu ngay trong hiện tại, khi con người buông bỏ vô minh và sống với chánh niệm, tỉnh giác.
Niết bàn sau khi qua đời
Thông Thiên Học cho rằng sau khi chết, ý thức con người không tan biến mà chuyển hóa sang một tầng rung động khác, tùy thuộc vào mức độ giác ngộ khi còn sống. Những người đạt giác ngộ sẽ hòa nhập vào tầng năng lượng cao nhất, nơi không còn cá tính riêng biệt mà chỉ có sự hợp nhất với nguồn năng lượng vũ trụ – tương tự khái niệm Vô dư Niết bàn.
Trong Phật giáo, Vô dư Niết bàn là trạng thái hoàn toàn thoát khỏi luân hồi, không còn tái sinh. Từ góc độ năng lượng, điều này có thể được hiểu là ý thức của hành giả đã đạt tần số rung động tối cao, không còn bị kéo trở lại các tầng vật chất thấp hơn. Niết bàn, do đó, là trạng thái năng lượng tinh khiết, vượt ngoài mọi hình tướng.
Niết Bàn ở ngay đây và bây giờ
Kết hợp giáo lý Phật giáo và Thông Thiên Học, chúng ta thấy rằng Niết bàn không phải là một đích đến xa xôi, mà là một tiềm năng luôn hiện hữu. Nó ở trong tâm mỗi người, trong từng khoảnh khắc tỉnh thức. Như Lục tổ Huệ Năng từng nói: "Tự tính là Phật, lìa tự tính không có Phật." Niết bàn là bản chất chân thật của tâm, chỉ cần loại bỏ lớp vô minh che phủ.
Từ góc độ năng lượng, Niết bàn là trạng thái mà con người hòa nhập với trường năng lượng vũ trụ, dù còn sống hay đã qua đời. Khi sống, ta đạt được điều này qua thiền định, chánh niệm, và sống với lòng từ bi. Sau khi chết, ý thức của người giác ngộ hòa vào nguồn năng lượng thiêng liêng, không còn bị ràng buộc bởi vòng luân hồi.
Như vậy, niết bàn không ở đâu xa, mà ở ngay trong tâm thức và trong từng rung động của vũ trụ. Nó là trạng thái an lạc, giải thoát, có thể đạt được ngay khi còn sống qua việc thanh tịnh hóa tâm, và tiếp tục tồn tại sau khi chết như sự hòa nhập với năng lượng vũ trụ. Phật giáo và Thông Thiên Học, dù khác nhau về ngôn ngữ, đều chỉ ra một chân lý: Niết bàn là bản chất vốn có của mỗi chúng ta, chỉ chờ được nhận ra.